Update van duurzame initiatieven in Nieuw-West

28 december 2022 - 

Een half jaar geleden deden Willem Draaisma van Energiecoöperatie Westerlicht en Bart van den Bergh van !WOON hun eerste inventarisatierondje voor duurzame initiatieven in Nieuw-West. Zij vroegen zich nu, een half jaar later, af wat er in de tussentijd door de bewoners voor stappen zijn gezet. Ze pakten de telefoon om een update rondje te doen en zetten voor u de updates op een rijtje. Laten we beginnen bij De Aker. Na het succes van de groene daken is Janita Kieft door drukte wat teruggetreden.

In haar plaats is Riekje van Albada nu actief. De focus is verschoven van de daken naar de onderkant van bomen. Gezien het enthousiasme van de wijk om met groen aan de slag te gaan hebben Riekje en Jantina via het buurtbudget ‘Van boomperkjes naar boomparkjes’ uitgezet. De aannemer, die in opdracht van De Gezonde Stad en stadsdeel Nieuw West werkte, heeft uiteindelijk afgelopen november de vijfenzeventig door de selectie van de gemeente gekomen perkjes tot parkjes verbouwd en de gekozen plantenpakketten geplaatst. ‘De Gezonde Stad’ is een organisatie die Amsterdam duurzaam en gezond wil maken door ideeën van koplopers. De Aker geeft nog als tip dat de aanleg van groene daken het best kan via Het Groene Loket. Dit bedrijf stimuleert vergroening in steden om wateroverlast en stormschade door hoosbuien te beperken, verkoeling te brengen tegen hittestress en biodiversiteit te vergroten. Wij hebben gezien (Hemsterhuisbuurt bijvoorbeeld) dat projecten als groene daken een hele leuke en makkelijke eerste stap kunnen zijn om je als buurt te verenigen en een succes te behalen, wat natuurlijk enthousiasmeert om andere projecten aan te gaan.

Het volgende gesprek dat we voeren is met Maaike van Flink en de Stadskas. Deze mooie hoek van  Slotervaart aan de Jan Tooropstraat wordt steeds meer ontdekt! Steeds meer bewoners komen langs bij Nederlandse les en doen de stagiaires van Vrouw en Vaart praktijkervaring op in de horeca. Hier kun je binnenkort wellicht ook de eerste buurtbakkerij op zonne-energie vinden. Dankzij een ‘buurtbudget’ is er een goed lopend repair-café gestart waar je bijvoorbeeld kleding kunt herstellen en je kapotte apparaten kunt repareren. De Vrijwilligers Centrale Amsterdam heeft geholpen om vrijwilligers te vinden om de projecten te draaien.

De volkstuintjes zijn erg in trek en er groeit en bloeit van alles. Zo was er op 27 november een snoeicursus en natuurlijk zijn er regelmatig groen workshops. Inmiddels staan er 74 mensen op de wachtlijst dus eigenlijk zou er uitbreiding moeten plaatsvinden. Tot het zo ver is, wordt er in januari weer geloot en krijgen de nieuwe bewoners de kans om twee jaar in de eigen wijk de handen in de aarde te steken.

De stadskas is in de winter gesloten, maar er wordt niet stil gezeten. Binnenkort komt er een buurtoven in de Stadskas gebouwd door Peike van de Buurtwerkplaats aan de Sloterplas. Dan kan de buurt zijn of haar eigen broden bakken en kunnen er Pizza-avonden worden georganiseerd. Het geld  hiervoor komt van het Univé-fonds en via een actie van het Parool. Via het buurtbudget zijn nu zonnepanelen aangevraagd. Dat zou de eerste buurtbakkerij op zonne-energie kunnen worden.

Bij Noorderhof zijn ze ook geen vreemde als het op zonne-energie aankomt. Ook hier zijn mooie dingen gebeurd in de tussentijd. De geplaatste zonnecollectoren zijn, dankzij de hoge energieprijzen, inmiddels terugverdiend. Omdat de prijs nu hoger is, bespaar je nog meer en gaat het terugverdienen sneller. Dit is dus een aardige investering geweest. Ook vertelt Jan over een nieuw project vanuit de Vuilnisoproer, namelijk de Buurtblikvanger.

Dit zijn een soort sleutelfiguren die zich inzetten voor een schone buurt. Dit doen ze niet door zelf alles op te rapen wat iedereen op de grond gooit, maar om aan te sporen op actief burgerschap. Door met mensen in gesprek te gaan over hoe je je eigen omgeving behandelt, willen ze de buurt bewust maken van hoe het netjes kan. Een mooi voorbeeld is het idee om in samenwerking met moskee en school met kinderen in gesprek te gaan over hoe zij hun buurt in de toekomst zien en hoe ze hier actief aan bij kunnen dragen. Kinderen praten hierover met volwassenen. Voorbeelden op andere plekken in de stad tonen aan dat dit een positief effect heeft op het gedrag van hun ouders en andere volwassenen. Binnenkort is er een avond gepland met alle 30 buurtblikvangers, waar deze en andere blikvanger gerelateerde thematiek besproken zal worden.

We sluiten het gesprek af met het zelfgemaakte regenwatersysteem waar Jan zijn toilet mee doortrekt. Een simpel te bouwen systeem, waarmee je regenwater opvangt. Met het opgevangen regenwater spoel je je toilet door. Het gaat Jan hierbij vooral om om mensen te wijzen op hoe simpel en snel je zelf iets kunt doen aan een duurzame wereld. Het gesprek aangaan met elkaar is een belangrijke eerste stap naar bewustwording en een duurzamere, betere wereld.

De overgang naar Stadsverwarming voor de 180 woningen van Klarenburg is zo goed als klaar. De zonnepanelen op het dak functioneren prima en daarmee kan de stroom voor de lift en de verlichting in de algemene ruimten worden geleverd. Als na één januari iedereen ook een individuele meter heeft, is dit complex van het gas af. Een felicitatie waard. Dit ging niet geheel zonder slag of stoot, want de switch heeft vanwege niet voorhanden zijnde materialen en arbeidskrachten vertraging opgelopen.

Als tip geeft Cees nog mee dat de afspraken die tijdens zo’n proces worden gemaakt veel beter met de bewoners gecommuniceerd moeten worden en ook dat het meteen naar voren komt als er een aanpassing van de planning nodig is. Blijven communiceren dus.

Het voorkeursalternatief voor Buurt 10 is ‘all electric’ geworden, omdat deze buurt te ver verwijderd ligt van de pijpen voor het warmtenet. Dan moet je dus zelf aan de slag. Of nog beter, met je buren. Dat is wat er in Buurt10 dan ook gebeurt. De vraag is alleen, waar begin je? Wat is er nodig? Waar vind je de nodige informatie? Nu is het soms een doolhof aan informatie en organisaties die willen helpen.

02025 is veel op de lijn om te helpen met het vinden van antwoorden op de vragen. Marjo en buurman Frans hebben regelmatig contact met 02025 om gegevens over hun woning naar boven te krijgen. Ook heeft 02025 geholpen met het vinden van financiering voor een onderzoek naar de luchtdichtheid van het huis van Marjo, omdat ze haar eigen huis als voorbeeld gebruikt. Het rapport moet nog uitkomen maar wat meteen opviel is een flink lek bij haar vensterbank. Verder lijkt het huis te voldoen aan de eisen.

Om op alle vragen antwoorden te vinden, organiseert het bestuur van de bewonersvereniging Buurt 10 een bewonersbijeenkomst waar ze het ook gaan hebben over groene daken. ‘We gaan door!’

Binnen de werkgroep van W.E.N.S. probeert iedereen zijn capaciteiten zo goed mogelijk in te zetten en dit levert mooie dingen op. Dit heeft geleid tot thema-avonden, een duurzaamheidsmarkt en een subsidieaanvraag voor duurzame initiatieven.

Op 28 november hebben 20 partijen tijdens een sessie met ‘Samenenergie’ en W.E.N.S. gekeken hoe een wijk in Nieuw-sloten van het gas af kan. Daarnaast hebben ze het hoofd gebogen over of capaciteitsproblemen van het stroomnet op te lossen zijn. Je kunt hierbij denken aan een betere spreiding van de pieken, het beter onderling delen van overschot aan energie en natuurlijk betere opslagmogelijkheden. Hoofdvraag was hierbij of het mogelijk is om een soort energie-community op te zetten in Nieuw Sloten.

Daarnaast heeft René Janssen, projectdirecteur van 02025, gesproken tijdens een thema-avond. Daarnaast werd er ook veel andere kennis gedeeld door bewoners die al van het gas af zijn. Zij deelden hun verhaal ter inspiratie met de aanwezigen en vertelden hoe ze dit hebben gedaan en waar ze tegenaan zijn gelopen. Een energiecafé of een energiespreekuur zou in de nabije toekomst een goede aanvulling zijn. Er is een publicatie geweest in Nieuw Sloten Nieuws om net als de buren Badhoevedorp en Sloten een Repair Café te starten en meer onderling samen te werken.

Initiatieven kosten geld en daarom is een subsidieaanvraag ingediend bij de gemeente Amsterdam voor duurzame Initiatieven in de wijk. Het is de bedoeling om in een verkenningsfase te onderzoeken hoe de wijk Park Haagseweg (Jazz buurt) collectief van het gas af kan. Als het in deze wijk kan, dan zou het in meerdere wijken van Nieuw-Sloten kunnen, Aldus Hans. Binnen week of twee wordt een antwoord verwacht.

In de Hemsterhuisbuurt is een kruisbestuiving tussen twee initiatieven ontstaan. Tijdens ‘De Molen van Sloten’, de energiemarkt van W.E.N.S. waar we het in dit artikel ook al over spraken, hebben de Hemsterhuisbuurt en W.E.N.S. met elkaar gespard over de enquête die W.E.N.S. een tijd geleden in hun buurt heeft gedaan (zie ook dit artikel: Duurzame initiatieven van bewoners in Nieuw-West | !WOON). De Hemsterhuisbuurt heeft deze enquête als onderlegger gebruikt voor een enquête in hun buurt, waarbij ze wilden weten of bewoners bereid waren actief mee te doen met verduurzamingsinitiatieven. Het resultaat mag er wezen, 120 buurtbewoners (1/3) heeft positief gereageerd.  Een prachtig voorbeeld van hoe je elkaar kunt inspireren in de energietransitie.
In de Hemsterhuisbuurt wordt nu een koplopersbijeenkomst georganiseerd, wat de behoeftes en ambities op het gebied van verduurzamen en aardgasvrij worden zijn. Daarnaast kijken ze meteen hoe deze behoeftes en ambities mogelijk te realiseren zijn.
Hemsterhuisbuurt heeft een mooie stap vooruit gemaakt in het afgelopen half jaar. Inmiddels is het benodigde draagvlak gevonden, zijn ze in gesprek met de buurt en verkennen zij wat de mogelijkheden zijn voor hun buurt. Mocht je interesse hebben om langs te komen tijdens de koplopersbijeenkomst? 14 januari bent u vanaf 12:00 welkom in ‘HW10’.

De Rijkshemelvaartdienst heeft inmiddels de Lening voor de 80 zonnepanelen, waarmee ze 40.000 KwH gaan genereren, rond. Even een kleine opfrisser, deze hebben ze kunnen financieren met behulp van de duurzaamheidssubsidie (€25.000,-) van de gemeente Amsterdam. Het is de bedoeling om in maart 2023 up en running zijn. Dit is een succesvol initiatief geweest én bijna afgerond.

Maar Mark heeft natuurlijk weer een nieuw ander project op het oog. Hij wil bij de andere leden van de community de slimme meter introduceren. Ook al stond hij hier eerst sceptisch tegenover (vanwege privacy overwegingen), tegenwoordig is hij er ook de voordelen van in gaan zien. Een groot voordeel is voor Mark dat de meter een positieve uitwerking heeft op het bewustzijn van de gebruiker. Je ziet namelijk wat jij zelf verbruikt en dat zorgt er volgens Mark voor dat mensen bewuster met hun verbruik om zullen gaan. Dit zal het gebruik waarschijnlijk 10 tot 15% reduceren.

In De kaskantine heeft Menno de afgelopen tijd voortgang geboekt met de Donutbakkerij. Zoals in het artikel van vorig jaar over de Kaskantine te lezen is (link), zijn ze hier bezig met een donuteconomie. Dit is een manier van ondernemen en leven waarbij sociaal, ecologisch en economisch kapitaal uit de buurt wordt benut en weer terugvloeit, zonder de balans te verstoren en uit te putten. Een groep doeners die met elkaar de basis van de lokale buurteconomie vormgeven en ontwikkelen. Met deze groep worden er bijeenkomsten georganiseerd om buurtgenoten te inspireren en met ieder die wil de handen uit de mouwen te steken in de buurt. Kaskantine heeft ongeveer met 80 initiatieven gesproken en inmiddels een enorm netwerk opgebouwd. Voor meer informatie, check www.donutbakkerij.nl

Oostoever duurzaam, tot slot, bevindt zich inmiddels aan het einde van de verkenningsfase en voorafgaand aan de start van de haalbaarheidsfase. In de verkenningsfase heeft Waternet samen met Gemeente Amsterdam, Westpoort Warmte en ingenieursbureau Merosch een onderzoek uitgevoerd naar het aquathermie energiesysteem voor de temperatuurniveaus midden, laag en zeer laag. Daaruit kwam naar voren dat een lage temperatuur systeem, 50 graden, het meest kansrijk is. Deze bevindingen werden in Ru Paré gepresenteerd aan een groep van 70 buurtgenoten en daarmee is het ledental van 40 naar 70 gestegen.

Oostoever duurzaam is inmiddels een coöperatie met een bestuur en de commissies draagvlak, techniek en gebouwen, data, organisatie en financiën. Ze hebben subsidies ontvangen en ingezet voor inhuur van expertise, organisatie van bijeenkomsten en communicatie-uitingen. Het bestuur houdt warme relaties met de ‘stakeholders’ om hen heen, waarmee een intentieovereenkomst tot samenwerking tussen EC Westerlicht, Waternet, Gemeente, 02025 en Alliander.

De komende periode gaan ze zich als organisatie vooral richten op het creëren van draagvlak. Ze willen zich hierbij richten op VvE’s, omdat VvE’s een bindende organisatie tussen de bewoners zijn.

Concluderend kunnen we zeggen dat er in Nieuw-West behoorlijk ‘gas wordt gegeven’ om aardgasvrij te wonen. Wij voerden gesprekken met de 10 duurzaamheidsinitiatieven tijdens de 2^e duurzaamheidsmarkt van W.E.N.S. Deze bijeenkomst was op 22 september bij de Molen van Sloten en een mooie eerste ontmoeting tussen de initiatieven. Het borrelde gelijk en er was sprake van mooie kruisbestuiving tussen initiatieven. We hadden het al eerder over de enquete van W.E.N.S. die de Hemsterhuisbuurt heeft geïnspireerd, maar er kwam ook naar voren dat ze in Osdorp ook heel graag een duurzaamheidsmarkt zouden willen. Deze kwam er dan ook in de Stadsboerderij Osdorp.

Er wordt in Nieuw-West niet stilgestaan zoals je kunt lezen. Wij zien op meerdere plekken dat er bewegingen zijn ingezet die als een sneeuwbal steeds groter worden. Tijdens de eerste ronde was de vraag vooral hoe er draagvlak onder buren gecreëerd kon worden. Inmiddels lijkt dit eigenlijk best aardig te gaan. We zien om ons heen een groeiend bewustzijn dat we als Amsterdammers samen aan de bak moeten om te verduurzamen met als doel de CO2 naar beneden te brengen. De stijging van de energieprijzen geeft het proces een flinke boost. Men voelt het en daarom komt men in beweging. Het besef landt steeds beter dat we het met elkaar moeten doen en daarom zoeken burgers elkaar vaker op om er in te delen. Maar ook wordt er steeds beter samengewerkt tussen organisaties, overheid en burgers. Willem en Bart zien een hoop gebeuren waar ze blij van worden. De komende tijd gaan zij weer 10 nieuwe initiatieven bezoeken.

Contact

Als u tips heeft neemt u dan vooral contact op. Dit kan naar b.vandenbergh@wooninfo.nl. Als we weer zover zijn, kunt u natuurlijk ook weer een terugkoppeling van ons verwachten. Voor nu de beste wensen en een warm uiteinde en dan zeggen wij: tot in het nieuwe jaar!