Amsterdamse warmtetransitie verloopt grillig

27 maart 2024 - 

Op vrijdag 15 maart 2024 kondigde de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC) aan dat corporaties voorlopig afzien van het aansluiten van hun sociale huurwoningen op het warmtenet van Vattenfall. Belangrijkste reden hiervoor is de door Vattenfall begin dit jaar doorgevoerde verhoging van de vastrechtkosten, waardoor de kosten voor warmtenetaansluitingen voor zowel de corporaties als hun huurders onbetaalbaar dreigen te worden.

Dit besluit heeft gevolgen voor lopende en geplande renovatieprojecten. Wat de exacte gevolgen zullen zijn is nog niet bekend. Het terugplaatsen van gasketels wordt in ieder geval weer als alternatief bekeken. Bewoners(commissies) worden momenteel door de corporaties geïnformeerd over verdere ontwikkelingen. Ondertussen blijft de gemeente in gesprek met alle betrokken partijen. Ook op ministeries en in de landelijke politiek staat de kwestie hoog op de agenda, wat op 22 maart resulteerde in de aankondiging van een noodwet om het warmtenet betaalbaar te houden.

Noodzaak voor aardgasvrije alternatieven

Het warmtenet wordt door de gemeente Amsterdam en woningcorporaties in veel wijken gezien als een passend alternatief voor aardgasverwarming. De transitie naar aardgasvrije verwarming is in de eerste plaats van belang om klimaatverandering binnen de perken te houden. Maar het is ook van belang vanwege de verwachte stijging van de kosten van fossiele brandstoffen. Om diezelfde redenen is het ook belangrijk om woningen beter te isoleren en goed te blijven ventileren.

Betaalbaarheid van het warmtenet

Het stopzetten of uitstellen van aansluitingen op het warmtenet brengt veel onzekerheid met zich mee. Ook de inhoud van de aangekondigde noodwet is nog onbekend. Wat wel duidelijk is, is dat er veranderingen nodig zijn om het warmtenet als een haalbaar, betaalbaar en breed gedragen alternatief voor aardgas toe te kunnen passen.

Om het warmtenet betaalbaar te maken, zijn bij verschillende renovatieprojecten afspraken gemaakt tussen corporaties en warmtebedrijven. Hierbij is een deel van de vastrechtkosten voor een bepaalde periode afgekocht. Bij nieuwbouw en bestaande aansluitingen zijn dit soort afspraken niet gemaakt. Huurders in deze complexen betalen het volledige vastrechttarief, dat veel hoger ligt dan het vastrecht voor gas. Dit verschil komt door de manier waarop de Autoriteit Consument en Markt (ACM) kosten doorberekent via het “niet meer dan anders” principe. Bij die berekening worden de gemiddelde kosten van een gasinstallatie betrokken, zoals de aanschaf, aansluiting en het onderhoud.

Voor (sociale) huurders is deze doorberekening discutabel, omdat de kosten voor de gasketel en het onderhoud daarvan in de meeste gevallen voor rekening komen van de verhuurder en dus bij de huurprijs zijn inbegrepen. Voor huurders is een warmtenet nu dan ook alleen betaalbaar als de verhuurder een belangrijk deel van de vastrechtkosten voor zijn rekening neemt of op een andere wijze verdeeld wordt. Dit vraagstuk over wat je nu wel of niet door moet rekenen speelt overigens niet alleen bij stadswarmte, maar ook bij andere warmtenet-oplossingen zoals lokale warmtenetten en Warmte Koude Opslag (WKO’s). De Woonbond heeft dit ook aangekaart; wij onderschrijven hun opvatting dat dit vraagt om een aanpassing van de ACM-regulering en mogelijk ook wetgeving.

Wat kan !WOON voor je betekenen?

!WOON biedt ondersteuning aan bewonerscommissies bij renovaties en verduurzaming.

Zit je in een VvE en wil je weten wat aardgasvrij voor jullie betekent? Neem dan deel aan de cursus VvE Aardgasvrij op donderdagavond 11 april.

!WOON schreef eerder een signalering met aanbevelingen gericht aan alle betrokken partijen om de energietransitie in beweging te houden.

Aardgasvrij en energieneutraal wonen