Woning kwijt wegens vrije meningsuiting?

02 september 2020 - 

In het complex Tetterode in Amsterdam West speelt een wel heel opmerkelijke zaak. De vereniging die het pand beheert wil een 72 jarige huurder op straat zetten omdat hij in hun ogen op ontoelaatbare wijze gebruik maakt van zijn recht op vrije meningsuiting. Bijzonder is ook de aanleiding: de huurder wijst op een in zijn ogen verkeerd berekende huurprijs. Dat doet hij volgens de vereniging op zo’n vervelende manier dat ze geen andere mogelijkheid ziet dan hem het pand uit te zetten. De ontruiming was gepland voor 2 september maar is vanwege een Corona quarantaine enkele dagen uitgesteld.

Vereniging Ruimschoots vindt dat de huurder onrechtmatig gebruik maakt van zijn recht op vrije meningsuiting. Op 30 maart 2018 legde de voorzieningenrechter een uniek en zover wij weten in de rechtsgeschiedenis van het huurrecht van woningen nog niet eerder vertoond sanctie op. Het verbod luidde letterlijk  “om zich gedurende een periode van twee jaar te onthouden van ‘elke vorm van externe communicatie en correspondentie over de Vereniging, het dagelijks bestuur en de vaste commissies van de vereniging”. Niet alleen met een in dat soort situaties gebruikelijke dwangsom voor lasterlijke uitingen, maar daar bovenop ook nog een titel tot ontruiming als hij openbaar zou spreken over interne zaken van de vereniging.

De vereniging is van oordeel dat huurder 18 keer het hem opgelegde uitingsverbod heeft geschonden. Wat hen betreft is door de aanhoudende kritiek de sfeer in het pand verziekt. Daarop heeft zij besloten om haar 72 jarige luis in de pels te gaan ontruimen. Dat zou betekenen dat – zover wij weten voor het eerst in onze moderne rechtsgeschiedenis – een huurder in naam van de Koning zijn woning wordt uitgezet om de enkele reden dat hij op een volgens zijn verhuurder onbetamelijke wijze gebruik heeft gemaakt van zijn recht op vrije meningsuiting. Dat is juridisch een heel bijzondere situatie:  overtreding van een verbod dat inbreuk maakt op een fundamenteel grondrecht (vrije meningsuiting) wordt bestraft met vergaande inbreuk op een ander grondrecht, het recht op wonen. 

Tegen het ontruimingsvonnis loopt een bodemprocedure. Toch wees de voorzieningenrechter op 28 augustus op puur procedurele redenen het verzoek af om de ontruiming op te schorten tot uitspraak is gedaan in deze bodemprocedure.

Huur onjuist berekend?

Vereniging Ruimschoots huurt het pand van woningcorporatie Stadgenoot. Kern van het geschil is de stelling van huurder – zelf expert in bouwkundige kosten – dat Stadgenoot te veel huur in rekening brengt voor gebruik van het pand. Bij legalisatie van het voormalige kraakpand in de jaren ’80 is op advies van toenmalig wethouder Jan Schaefer een bepaling in het contract opgenomen dat de jaarlijkse huur niet hoger mag zijn dan de werkelijke kosten voor het pand. Het verschil zou betekenen dat vele tonnen te veel huur bij de huurders in rekening zijn gebracht. De huurder in kwestie uit zijn frustratie dat het bestuur hier niet hard achter aan gaat. Bijzonder is dat in 2016 een onafhankelijke commissie onder leiding van professor Thomsen vast dat de huurder gelijk had met zijn kritiek op de manier van rekenen door Stadgenoot. Over de vier jaar waarover de commissie onderzoek deed zou bijna zes ton te veel huur in rekening zijn gebracht. Het advies heeft alleen niet geleid tot herberekening van de huur. De huurder komt over de gehele periode waar het geschil over gaat op een bedrag van 1,1 miljoen.

Reactie Vereniging Ruimschoots: misbruik van recht op vrije meningsuiting

De vereniging geeft als reactie: “De ontruiming is niet het gevolg van het gebruiken van de vrijheid van meningsuiting, maar wordt veroorzaakt door de ongerechtvaardigde beschuldigingen van onder andere fraude, omkoping en zwart geld waaraan andere leden van de Vereniging zich schuldig zouden maken. Dat is nog tot daar aan toe, maar deze persoon beschuldigt ook diverse personen van de woningbouwvereniging die eigenaar en verhuurder van het gehele complex is van deze strafbare feiten. Dit doet hij zonder dat hij maar enig bewijs heeft voor deze ernstige beschuldigingen. En dat is logisch, want de beschuldigingen zijn nergens op gebaseerd. Omdat de verhouding tussen ons (een uit de kraakbeweging voortkomende vereniging) en Stadgenoot (onze verhuurder) nogal ingewikkeld is en bij tijden de nodige tact vergt, is het erg jammer dat deze beschuldigingen daar niet goed zijn gevallen. Ze ondermijnen daarmee de onderhandelingen die wij met Stadgenoot voeren over tal van aspecten die het Tetterode complex aangaan.  Omdat deze persoon ondanks eerdere schriftelijke beloftes er mee op te houden toch bleef doorgaan met zijn beschuldigingen, sterker nog, ook instanties als de wethouder, de FIOD, justitie en vele anderen in een verhevigde vorm deze beschuldigingen toezond, werd het echt nodig de rechter te vragen hem te stoppen op straffe van een boete en als dat niet zou helpen een ontruiming. De rechter heeft hem dat verbod opgelegd omdat zij oordeelde dat hij misbruik maakte van zijn recht op vrije meningsuiting. Dat kan namelijk ook. De een zijn vrijheid is de onvrijheid van de ander. De man is niet te stoppen, niet door zijn eigen belofte, niet door twee vonnissen van de rechter en niet door een boete. Wij hopen dat hij wanneer hij niet meer in het complex woont, zijn aandacht ergens op richt.”

Gekraakt

Vanwege de dreigende ontruiming heeft de inmiddels wanhopige huurder onlangs een deel van het voormalige krakersbolwerk gekraakt (zie foto).